In tijden van voortschrijdende wereldwijde netwerken is meertalige communicatie gemeengoed geworden en heeft het allang zijn weg gevonden naar werk en vrije tijd. Aangezien niet iedereen een vreemde taal beheerst, zijn er gratis tools of webdiensten beschikbaar? Of moet het een betaalde oplossing zijn?

Meertaligheid vereist

Tegenwoordig is meertaligheid een elementaire bouwsteen voor het succesvol vormgeven van de eigen carrière en in toenemende mate een basisvereiste voor bedrijven om bij te blijven op een grensoverschrijdende markt. Ten laatste na de opening van de Europese binnengrenzen, die een sterke stijging van de binnenlandse export, maar ook een sterke toename van de binnenlandse migratie bevorderde, is het aanspreken van klantengroepen in meerdere talen van steeds groter belang. Dit geldt ook voor overheden en bestuursorganen.

Het overgrote deel van het persoonlijke contact met anderstalige invloeden blijft echter schriftelijk plaatsvinden. Voor particulier gebruik worden, zoals al vele jaren het geval is, automatische vertaalprogramma’s gebruikt – zowel gratis als betaalde opties. Deze kunnen in het algemeen als volgt worden gekarakteriseerd:

• Gratis vertaalprogramma’s zoals Babylon of QTranslate en onlinetools – vooral Google Translator of Babelfish – volstaan meestal alleen voor korte zinsdelen of afzonderlijke woorden. Diepe syntactische verbindingen worden meestal alleen vertaald met grammaticale en/of semantische fouten, zodat in de regel slechts een voorwaardelijk begrijpelijke verbinding van de inhoud resulteert.

• Daarentegen is het gebruik van betaalde vertaalprogramma’s, zoals Systran Translator, Power Translator of PROMT, die ook grotere blokken teksten en documenten kunnen vertalen, geavanceerder. Een vergelijkende test van betaalde desktopoplossingen vindt u bijvoorbeeld hier. Professioneel gebruik in de zin van publicatiemogelijkheden wordt hier echter meestal ook niet gegeven.

  

In het algemeen kan worden gesteld dat de vertaaloverdracht in een voor hem vreemde taal voor de ontvanger gemakkelijker te gebruiken is dan voor een verzender. Dit geldt ook voor vertaaltoepassingen op bedrijfsniveau. Als een ontvangen e-mail in een vreemde taal nog begrijpelijk kan worden gemaakt met een vertaalprogramma – om bijvoorbeeld de e-mailcommunicatie in het Engels voort te zetten – is dit op antwoordbasis niet denkbaar. Voor een serieuze uitstraling is het bijzonder belangrijk om correct te corresponderen wat betreft spelling, grammatica en stijl.

Professionele vertaling vereist

Kortom, het basisprobleem met vertaalsoftware blijft bestaan: een professionele vertaling die in het dagelijkse bedrijfsleven kan worden gebruikt, is nog veel te zeldzaam. Wie dus een professionele vertaling van tekstdocumenten of certificaten nodig heeft die een correct gebruik van technische woordenschat of idioom garandeert, moet nog steeds de weg van een vertaaldienst bewandelen. “Ook voor ons maken vertaalprogramma’s deel uit van het vertaal- en kwaliteitsborgingsproces”, zegt Jörn Tennenbaum van vertaalbureau ZIS. “Vertaalsoftware wordt tegenwoordig meestal op cloudbasis gehuurd om een voorvertaling van afzonderlijke tekstdelen te maken. Sommige bedrijven zoals SDL Trados, Across of Wordfast hebben zich hierin gespecialiseerd. Ook MemoQ moet worden genoemd. Maar die fragmenten die in principe met de kwaliteit van Google Translate kunnen worden vergeleken, worden pas een leverbare technische vertaling door proeflezen achteraf en een aanvullende technische vertaling.” In tegenstelling tot freeware is het voordeel van deze technologie echter het bedrijfsspecifieke leervermogen van de software. Reeds vertaalde delen van de tekst worden vervolgens opgenomen in toekomstige vertalingen en vormen zo de basis van de bedrijfsformulering. “Uiteindelijk hangt alles af van zo’n bedrijfstaal”, zegt Tennenbaum, “deze in een vreemde taal vormen en onderhouden is uiteindelijk de basis voor internationaal marktsucces. Vertalen is altijd ook PR voor zichzelf.”

In de nabije toekomst staat deze markt echter mogelijk een andere verandering te wachten. De digitalisering van taal en kennis en de parallelle verdere ontwikkeling van kunstmatige intelligentie zouden ook op de markt voor vertaalsoftware voor nieuwe stromingen kunnen zorgen. Laten we afwachten wat daar voor de klant uitkomt.

Intrografiek: © Cybrain – Fotolia.com